Γενική επισκόπηση του τρόπου εφαρμογής της

Η οργάνωση της αξιολόγησης του χαρτοφυλακίου στην τάξη μπορεί να είναι εικονική ή σε χαρτί. Στην αξιολόγηση μπορούν να συμμετέχουν περισσότεροι από ένας εκπαιδευτικοί καθώς και διάφοροι ενδιαφερόμενοι.

Το χαρτοφυλάκιο παρέχει απόδειξη ότι η μάθηση του εκπαιδευτικού λαμβάνει χώρα:

• με τον πειραματισμό,
• από και με άλλους,
• από διαφορετικές πηγές πληροφοριών και συνδυάζοντας δημιουργικά εμπειρίες από την (εργασιακή) ζωή,
• στο πλαίσιο της εργασιακής ζωής, εφαρμόζοντας τη γνώση, κάνοντας πράξη,
• με διεπιστημονικό τρόπο, συνδυάζοντας διαφορετικές ικανότητες,
• με βάση το πρόβλημα,
• με τρόπο προσανατολισμένο στο στόχο.

Ο φάκελος περιέχει δείγματα της εργασίας του εκπαιδευτικού ή του μαθητή και δείχνει την ανάπτυξη με την πάροδο του χρόνου. Σημαντική λέξη-κλειδί είναι ο αναστοχασμός: με τον αναστοχασμό της δικής του εργασίας, ο εκπαιδευτικός αρχίζει να εντοπίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της δικής του εργασίας (αυτοαξιολόγηση). Οι αδυναμίες γίνονται στόχοι βελτίωσης. Οι αναστοχασμοί θα πρέπει να λένε κάτι για το γιατί ο εκπαιδευτικός έκανε τις επιλογές στο χαρτοφυλάκιο και να περιγράφουν τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για να φτάσει στο τελικό αποτέλεσμα.

Χαρτοφυλάκιο:

• είναι η συλλογή του μαθητή η οποία αντανακλά τις ατομικές σπουδές του μαθητή, την προσπάθεια, τη διαδικασία
• είναι η συλλογή του μαθητή που αντανακλά τις σπουδές του μαθητή σε έναν ή λίγους τομείς, την προσπάθεια, τα στάδια που πέρασε και την επιτυχία. Κατά τον καθορισμό του περιεχομένου αυτής της συλλογής, ο μαθητής θα πρέπει επίσης να είναι ενεργός
• Οι Kemp και Toperoff (1998) ορίζουν το χαρτοφυλάκιο ως “σκόπιμη συλλογή της προσπάθειας, της προόδου και της επιτυχίας του μαθητή σε ένα ή περισσότερα πεδία”

Το κοινό σημείο στους παραπάνω ορισμούς είναι η σκόπιμη συλλογή των εργασιών των φοιτητών. Αυτό δείχνει ότι οι εργασίες των φοιτητών πρέπει να συλλέγονται με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο και όχι τυχαία. Είναι κατανοητό ότι κάθε προϊόν δεν μπορεί να τοποθετηθεί στο χαρτοφυλάκιο. Οι μελέτες που θα τοποθετηθούν στο χαρτοφυλάκιο θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν, στο πλαίσιο των στόχων που αναφέρονται στο πρόγραμμα σπουδών, τις εξέχουσες μελέτες που αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις επιδόσεις του μαθητή και τα έγγραφα που αποδεικνύουν την πρόοδο και την ανάπτυξη του μαθητή προς αυτούς τους στόχους.

Οι θετικές πτυχές της εφαρμογής του χαρτοφυλακίου:

• Παρέχει στους μαθητές τη δυνατότητα να δουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους
• Παρέχει στους μαθητές τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τη μάθησή τους με μοναδικό τρόπο
• Το χαρτοφυλάκιο δεν δείχνει μόνο τις τελειωμένες εργασίες του μαθητή αλλά και τη μαθησιακή του διαδικασία. Οι μελέτες του μαθητή που συλλέγονται σε διάφορες περιόδους αποτελούν τη μαθησιακή διαδικασία του μαθητή και ένα έγγραφο της προόδου σε αυτή τη διαδικασία. Δείχνει τον χρόνο που δαπανήθηκε στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας, τις εργασίες του μαθητή, τις επιδόσεις, τις ελλείψεις και τις διορθώσεις με λεπτομερή τρόπο.
• Παρέχει ευελιξία στη μέτρηση της επιτυχίας των μαθητών σχετικά με την επίτευξη των στόχων
• Δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς να καθορίζουν από κοινού τους στόχους και την αξιολόγηση
• Βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων δια βίου μάθησης
• Παρέχει τη συνεχή παρατήρηση της προόδου των μαθητών που απαιτείται για τον καθορισμό στρατηγικών διδασκαλίας
• Βοηθά τους μαθητές να βρουν ποιο περιεχόμενο εκμάθησης γλωσσών είναι το καλύτερο γι’ αυτούς,
• Καθορίζει τους στόχους για τη μελλοντική μάθηση των μαθητών,
• Δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να αναλάβουν την ευθύνη της δικής τους μάθησης και παρέχει στοιχεία για το αν οι μαθητές έχουν επιτύχει τους στόχους τους ή όχι,
• Βοηθά τον εκπαιδευτικό να καθορίσει αποτελεσματικές στρατηγικές εκμάθησης γλωσσών ή να κάνει σκέψεις σχετικά με το τρέχον πρόγραμμα σπουδών,
• Παρέχει πληροφορίες στις διαδικασίες γλωσσικής μάθησης των μαθητών και επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να μιμηθούν τη διδασκαλία,
• Δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να δείξουν τις καλές τους μελέτες,
• χρησιμεύει ως μέσο για αυτοκριτική,
• Δείχνει την επάρκεια της ξένης γλώσσας.

Τα χαρτοφυλάκιο είναι ως επί το πλείστον ψηφιακός και περιέχει:

• μια σελίδα τίτλου, έναν πίνακα περιεχομένων, έναν κατάλογο βιβλιογραφίας,
• μια περιγραφή της εργασίας που πραγματοποιήθηκε,
• μια περιγραφή της εξέλιξης της εργασίας,
• τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία (επιλογή εγγράφων, εργασιών, εκθέσεων κ.λπ.)
• προβληματισμός με ανάλυση SWOT,
• αυτοαξιολόγηση.

Όταν ολοκληρωθεί η δραστηριότητα στην τάξη, ο δάσκαλος και οι μαθητές θα πρέπει να διεξάγουν αξιολόγηση. Για την αυτοαξιολόγηση και την αξιολόγηση από ομότιμους ο μαθητής και ο καθηγητής πρέπει να χρησιμοποιήσουν έναν κατάλογο ελέγχου για να αξιολογήσουν τον εαυτό τους και ο ένας τον άλλον.

Τα ακόλουθα τυποποιημένα κριτήρια για την αυτοαξιολόγηση και την αξιολόγηση από τους συναδέλφους χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών του UCLL:

• Να είστε αφοσιωμένοι (να είστε σε εγρήγορση, να σκέφτεστε από κοινού, να είστε συγκεντρωμένοι στο έργο).
• Να αναλαμβάνετε πρωτοβουλίες (ετοιμότητα να αναλάβετε διαφορετικά καθήκοντα).
• Να είστε προετοιμασμένοι (να έχετε στόχους και σκοπούς, να κάνετε έρευνα και να παρέχετε καλές και χρήσιμες πληροφορίες).
• Να δώσετε δομή στα αποτελέσματα της εργασίας (αυτού που κάνατε) και να τα παρουσιάσετε με σαφή τρόπο στην ομάδα.
• Παρέχετε νέες ιδέες σε μια συζήτηση.
• Να είστε επικριτικοί αλλά με θετικό τρόπο.
• Αναζητήστε χρήσιμες λύσεις, σκεφτείτε θετικά και εποικοδομητικά, αναζητήστε συμβιβασμούς.
• Δώστε τη δική σας γνώμη με σαφή αλλά σεβασμό.
• Ακούστε τι λένε οι άλλοι μαθητές και κάντε πραγματική προσπάθεια να κατανοήσετε τις απόψεις.
• Να έχετε θετική στάση και να δημιουργείτε ατμόσφαιρα στην ομάδα: να προσφέρετε βοήθεια και κατανόηση, υποστήριξη και ενθάρρυνση.

Κάθε εκπαιδευτής καθηγητής μπορεί να επιλέξει τα στοιχεία που είναι σημαντικά για την ομάδα των μαθητών και το συγκεκριμένο έργο. Μπορεί επίσης να προσθέσει κριτήρια που είναι σημαντικά για το θέμα.

Για να ολοκληρώσετε και να κάνετε ανάλυση SWOT, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι ακόλουθες ερωτήσεις αυτοαναστοχασμού:

• Ποια είναι τα δυνατά μου σημεία;
• Ποιες είναι οι αδυναμίες μου;
• Τι πρόκειται να κάνω για να γίνω καλύτερος;
• Τι πρόκειται να κάνω παραπάνω;
• Τι θα κάνω λιγότερο;
• Τι κρατάω για το μέλλον;
• Πώς θα κάνω αλλαγές;

Για την αυτοαξιολόγηση ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει το “Πλέγμα αξιολόγησης” (παρακάτω) για να αξιολογήσει την επάρκεια ικανοτήτων που επέδειξαν οι μαθητές με τη χρήση της τεχνικής της δημιουργικότητας. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί από άλλους εκπαιδευτικούς που έχουν παρακολουθήσει.

Στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών οι μαθητές συχνά εργάζονται σε ομάδες με διαδραστικό τρόπο. Ως αυτοαξιολόγηση οι μαθητές πρέπει να συμπληρώσουν το επίπεδο της επάρκειάς τους και στη συνέχεια η ομάδα των μαθητών θα συζητήσει τα αποτελέσματα.

Στο τέλος ο εκπαιδευτής εκπαιδευτικών, ο οποίος ήταν παρών κατά τη διάρκεια της συζήτησης, θα αξιολογήσει τους μαθητές για κάθε θέμα και θα δώσει ένα συνοπτικό νούμερο.

Πίνακας 1: Επίπεδο επάρκειας για τα 5 Γ. Συγγραφέας: Guido Cajot, UCLL, Talentis-project: “Επιχειρηματικότητα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση”

Επίπεδο	4	3	2	1
Συνεργασία	Συνεργασία	Συζήτηση	Δίπλα-δίπλα (σε δυάδα)	Μόνοι τους
Επικοινωνία	Ιστορίες	Διάλογος	Παρουσίαση	Ατομικά
Κριτική σκέψη	Συζήτηση	Γνώμες	Αβέβαιη άποψη	Βλέποντας το πιστεύεις
Περιεχόμενο	Βασισμένο σε στοιχεία	Δημιουργία συνδέσεων	Επιφανειακή κατανόηση	Συγκεκριμένη κατάσταση
Δημιουργικότητα & Καινοτομία	Εμπειρογνωμοσύνη	Σε εξέλιξη	Περιορισμένη	Πειραματισμός
Αυτοπεποίθηση	Όραμα	Υπολογιζόμενος κίνδυνος	Αβέβαιη	Άγνοια