Για να δείξω την εφαρμογή αυτής της τεχνικής σε ένα πραγματικό περιβάλλον, θα μοιραστώ την εμπειρία μου από 7 χρόνια εργασίας. Ονομάζομαι Miguel Ángel Salguero Monago και είμαι καθηγητής επαγγελματικής κατάρτισης με ειδίκευση στις ηλεκτροτεχνικές εγκαταστάσεις.

Πότε ακούσατε για πρώτη φορά για αυτή την τεχνική;

Στην πραγματικότητα, η τεχνική αυτή είναι παλαιότερη από την ίδια την επίσημη επαγγελματική κατάρτιση. Πριν από χρόνια, οι δεξιότητες μαθαίνονταν μέσω της μαθητείας, όπου ο σπουδαστής ήταν μαθητευόμενος και βοηθούσε τους επαγγελματίες, παρατηρώντας τις τεχνικές τους και προετοιμάζοντας αυτό που θα γινόταν η καθημερινή του εργασία στο μέλλον.

Ποια προβλήματα/συγκρούσεις/αποτυχίες είχατε στην τάξη που σας οδήγησαν να διερευνήσετε και να αρχίσετε να εφαρμόζετε την Βιωματική Εκπαίδευση με τους μαθητές σας;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως σε λιγότερο προχωρημένους μαθητές, παρατήρησα έλλειψη εμπλοκής των μαθητών με το περιεχόμενο που παρουσιάστηκε. Ως αποτέλεσμα, είχα ακόμη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μια αδιαφορία που προκλήθηκε από την έλλειψη δυνατότητας εφαρμογής της μάθησης με το άμεσο μελλοντικό επαγγελματικό τους περιβάλλον. Ειδικά στα master classes, μέρος της ομάδας εγκατέλειπε το μάθημα και κατέληγαν να δημιουργούν περισπασμούς που έπρεπε να επιλύσω χρησιμοποιώντας πειθαρχία.

Πώς μάθατε αυτή την τεχνική και υπάρχει κάποιος ιστότοπος ή βιβλίο που χρησιμοποιήσατε ως αναφορά;

Έμαθα αυτή την τεχνική από τους καθηγητές μου, οι οποίοι κατά καιρούς την εφάρμοζαν μαζί μας, βγάζοντάς μας από τις βαρετές θεωρητικές συνεδρίες, που ήταν τόσο δύσκολο να τις υπομείνουμε. Παρουσιάζω κάποια βιβλιογραφία σχετικά με αυτό το θέμα.

• https://idus.us.es/bitstream/handle/11441/64614/Fomentando%20el%20desarrollo%20de%20competencias%20en%20el%20alumnado….pdf?sequence=1&isAllowed=y
• http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0257-43142020000300012

Ποια ήταν τα προβλήματα που αντιμετωπίσατε κατά την εφαρμογή της τεχνικής στην τάξη;

Κυρίως η έλλειψη χρόνου, η οποία περιορίζει όλες τις δραστηριότητες εκπαιδευτικής καινοτομίας που θα μπορούσαμε να εκτελέσουμε στην τάξη. Επίσης, ορισμένοι μαθητές δείχνουν έλλειψη ενδιαφέροντος για αυτές τις τεχνικές, καθώς είναι περισσότερο συνηθισμένοι σε μια πιο παραδοσιακή και άκαμπτη εκπαίδευση.

Ποια ήταν τα οφέλη που διαπιστώσατε κατά την εφαρμογή της τεχνικής στην τάξη;

Το πρώτο και πιο προφανές είναι η αύξηση του επιπέδου κινήτρων και της προσοχής των μαθητών. Τα περιεχόμενα αποκτούν μια συναισθηματική συνιστώσα, καθώς συνδέονται άμεσα με αυτό που θα κάνουν σύντομα στην πρακτική τους άσκηση ή ακόμη και στην πρώτη τους εργασία. Μαθαίνουν επίσης να είναι οργανωμένοι στο χώρο εργασίας και να χρησιμοποιούν τα εργαλεία με ασφάλεια, ένα οριζόντιο περιεχόμενο που είναι πολύ δύσκολο να αφομοιωθεί χωρίς να εφαρμοστεί στην πράξη.

Έχει γίνει αυτή η τεχνική επαναλαμβανόμενη στην τάξη; Τη χρησιμοποιήσατε με τους ίδιους στόχους όπως στην αρχή; Για πόσο καιρό τη χρησιμοποιείτε;

Χρησιμοποιώ την τεχνική της βιωματικής μάθησης από τότε που άρχισα να εργάζομαι και αποτελεί ένα από τα κύρια εκπαιδευτικά εργαλεία στην επαγγελματική κατάρτιση. Οι περισσότεροι συνάδελφοι τη χρησιμοποιούν επίσης με επιτυχία, με τους ίδιους στόχους όπως την πρώτη φορά.

Με ποιο αντικείμενο/επίπεδα/μαθήματα/ενότητες/πτυχία ΕΕΚ την χρησιμοποιείτε- Υπάρχουν προσαρμογές της τεχνικής για συμμετέχοντες διαφορετικών ηλικιών ή ακόμη και με διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες;

Έχω χρησιμοποιήσει αυτή την τεχνική με όλα τα επίπεδα επαγγελματικής κατάρτισης. Από τη βασική επαγγελματική κατάρτιση έως την ανώτερη επαγγελματική κατάρτιση, σε πολλά διαφορετικά πτυχία ΕΕΚ σε τομείς τόσο διαφορετικούς όσο η ρομποτική, οι τηλεπικοινωνίες και ο ηλεκτρισμός. Όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο, τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα της τεχνικής, επειδή βοηθάει περισσότερο στη διατήρηση της προσοχής των μαθητών.

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την εφαρμογή αυτής της τεχνικής με διαφορετικές τάξεις; (επίσης, καταλληλότερος αριθμός μαθητών, κατάλληλος χώρος και ηλικία).

Όπως σε κάθε είδους εκπαίδευση, είναι απαραίτητο να προσαρμόζεται η εκπαιδευτική τεχνική στους μαθητές, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, λόγω της διαθεματικότητας της, μπορεί να εφαρμοστεί σε μαθητές όλων των ηλικιών χωρίς να απαιτείται σχεδόν καμία ιδιαίτερη προσαρμογή. Κατά την εμπειρία μου, λειτουργεί καλύτερα με μαθητές πέραν των 15 ή 16 ετών, οι οποίοι βλέπουν ήδη τον εαυτό τους ως μελλοντικούς επαγγελματίες. Ο κατάλληλος αριθμός μαθητών είναι μεταξύ 10 και 12, αν και μπορεί να αυξηθεί έως και 20, μειώνοντας την εξατομικευμένη προσοχή. Όσον αφορά τον χώρο, ένα εργαστήριο εξοπλισμένο με εργαλεία και συσκευές που σχετίζονται με το περιεχόμενο θα λειτουργήσει άψογα.

Πώς αξιολογείτε τα αποτελέσματα αυτής της τεχνικής στην τάξη;

Η σύγκριση με άλλες διδακτικές ενότητες δείχνει ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Τα αποτελέσματα που επιτυγχάνουν οι μαθητές είναι καλύτερα, παρόλο που χρειάζεται να αφιερώσουν λιγότερο χρόνο στο σπίτι σε ασκήσεις ενίσχυσης.

Ποια πλεονεκτήματα πιστεύετε ότι προσφέρει αυτή η τεχνική στην επαγγελματική ζωή των μαθητών;

Τους δίνει μια καλύτερη κατανόηση των δεξιοτήτων που πρέπει να κατακτήσουν προκειμένου να αποδώσουν σωστά στον εργασιακό χώρο, συν το ότι συνδέονται συναισθηματικά με γνώσεις που θα τους γίνουν οικείες στο εγγύς μέλλον. Αντίθετα, μια πιο θεωρητική εκπαίδευση αφήνει ένα κενό που θα πρέπει να καλύψουν με επιπλέον προσπάθεια για να προσαρμόσουν αυτά που γνωρίζουν στα προβλήματα που θα προκύψουν.

Προκειμένου να τεθεί αυτή η τεχνική σε εφαρμογή, είναι θετικό:

• Να δημιουργήσετε εμβάθυνση στους μαθητές. Να κάνετε το περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο όμοιο με έναν πραγματικό εργασιακό χώρο, χρησιμοποιώντας ακόμη και ονόματα εταιρειών, τοποθετώντας πινακίδες κ.λπ.
• Να μοιράζεστε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στον επαγγελματικό τομέα με τους εκπαιδευόμενους, ενημερώνοντάς τους για όλα όσα συμβαίνουν.
• Να φέρνετε εξωτερικούς επαγγελματίες στην τάξη, ακόμη και αν πρόκειται απλώς για μια σύντομη ομιλία.
• Να τους κάνει να προβληματιστούν σχετικά με την εργασία που έχουν κάνει, προκειμένου να ενισχύσουν τις γνώσεις που έχουν μάθει.
• Να τους κάνει να αντιμετωπίσουν νέα προβλήματα, για τα οποία δεν έχουν όλες τις πληροφορίες, ενθαρρύνοντας έτσι την έρευνα και τη δημιουργικότητα και καταπολεμώντας την προηγουμένως διδαχθείσα αδυναμία από την οποία μπορεί να πάσχουν.

Προκειμένου να εφαρμοστεί με επιτυχία αυτή η τεχνική, είναι απαραίτητο να αποφεύγεται:

• Ομάδες εργασίας μέσα στην τάξη πολύ άνισες ή πολύ δύσκαμπτες. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνεται ο δυναμισμός.
• Οι μαθητές να είναι υπερβολικά ανταγωνιστικοί, γεγονός που μερικές φορές καταπνίγει τα κίνητρα των λιγότερο ικανών, αν και μερικές φορές, μπορεί να ευνοήσει ισχυρότερη εμπλοκή από την πλευρά των μαθητών.
• Οι μαθητές εγκλωβίζονται για πολύ καιρό, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται.
• Παραμέληση ορισμένων ομάδων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερα αποτελέσματα.
• Μη απόδοση σημασίας στην αξιολόγηση ή μη ανταλλαγή ανατροφοδότησης μαζί τους, γεγονός που μπορεί να τους οδηγήσει να πιστέψουν ότι η εργασία που έκαναν δεν θα αξιολογηθεί.

Τι πιστεύετε ότι προσφέρει στους μαθητές σας; Τι ανατροφοδότηση λαμβάνετε από αυτούς όταν εφαρμόζετε την τεχνική στην τάξη;

Η τεχνική αυτή προσφέρει κίνητρα και αυξημένη προσοχή στην τάξη, καθώς και το συναισθηματικό δέσιμο των μαθητών, οι οποίοι βλέπουν τον εαυτό τους να εργάζεται σε μια πραγματική εταιρεία, βελτιώνοντας την απόδοσή τους. Οι μαθητές εκτιμούν και απαιτούν αυτό το είδος μάθησης, επειδή είναι επίσης πολύ πιο ευχάριστο και απαιτεί λιγότερη διανοητική προσπάθεια από μέρους τους.

Σας έχει πει κάποιος μαθητής πώς έχει χρησιμοποιήσει ή επωφεληθεί από αυτή την τεχνική στην επαγγελματική του σταδιοδρομία;

Πολλοί εκπαιδευόμενοι, με την πάροδο των ετών, έχουν πει ότι έχουν κάνει εργασίες στις εταιρείες τους που μοιάζουν πολύ με αυτές που έκαναν στην τάξη, κάνοντάς τους να ξεχωρίζουν από τους συναδέλφους τους, δημιουργώντας ένα πολύ θετικό συναίσθημα στον εργοδότη τους.

Αναφέρετε ένα προσωπικό ανέκδοτο, μια πολύ θετική εμπειρία, ένα σχόλιο ενός μαθητή ή κάτι που είδατε, κάτι που σας ενέπνευσε, για να ενθαρρύνετε άλλους εκπαιδευτικούς να δοκιμάσουν.

Ένας μαθητής, προερχόμενος από γενική εκπαίδευση, ήταν ιδιαίτερα διασπαστικός στην τάξη. Σε εκείνο το σημείο είχε μόλις ξεκινήσει ένα πρόγραμμα βασικής επαγγελματικής κατάρτισης στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο δεν έχει σχεδόν καθόλου θεωρητικές συνεδρίες και το 90% της μάθησης είναι βιωματικό ή πρακτικό. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, έγινε ένας από τους καλύτερους μαθητές της τάξης, ανταγωνιζόμενος τους πιο πλεονεκτούντες, με αποτέλεσμα να είναι ένας εξειδικευμένος τεχνικός που ολοκλήρωσε την τριτοβάθμια εκπαίδευσή του.

Στη βασική επαγγελματική κατάρτιση, κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου κύκλου μαθημάτων, δύο μαθητές έχαναν τα μαθήματα εφόσον γνώριζαν ότι δεν υπήρχαν πρακτικές συνεδρίες εκείνη την ημέρα. Αντίθετα, αν υπήρχε βιωματική μάθηση, θα παρακολουθούσαν και θα εργάζονταν.

Στην ανώτερη επαγγελματική κατάρτιση, ένας σπουδαστής ανέφερε ότι εργαζόταν με τα ίδια αυτοματοποιημένα συστήματα που χρησιμοποιούνταν στην τάξη, με αποτέλεσμα, το αφεντικό του να εντυπωσιαστεί από τις ικανότητές του τις πρώτες μέρες στην εταιρεία.